Những năm gần đây, huyện Chiêm Hóa đã tích cực xây dựng và phát triển đàn trâu, “Trâu ngố” Chiêm Hóa trở thành sản phẩm hàng hóa chủ lực có thương hiệu của địa phương. Năm 2015 Cục Sở hữu trí tuệ đã cấp nhãn hiệu tập thể “Trâu Chiêm Hóa” cho Hội Nông dân huyện, giúp nâng cao giá trị con trâu trên địa bàn. Theo đó, nhãn hiệu tập thể đã bảo hộ độc quyền cho 3 nhóm sản phẩm, bao gồm nhóm trâu thịt đã qua chế biến; nhóm chăn nuôi trâu giống và chăn nuôi trâu thịt; nhóm mua bán trâu giống, trâu thịt và thịt trâu đã chế biến.

Thịt trâu khô được biết đến là món đặc sản của người dân vùng cao của huyện Chiêm Hóa. Đây là món ăn gần gũi của đồng bào dân tộc đã từ rất lâu đời. Không biết có tự bao giờ và xuất xứ từ nơi đâu, vào những ngày mùa đông lạnh giá, khi cái lạnh ngấm vào vạn vật, thì đó cũng là thời điểm, những cư dân của vùng núi gác bớt công việc hàng ngày trên ruộng nương để ở nhà tránh rét bên bếp lửa hồng. Thịt trâu khô đã trở thành món ăn quen thuộc không thể thiếu trong những ngày lễ, Tết và nhất là những dịp có khách quý đến chơi nhà của bà con.

Thấy được hiệu quả của việc liên kết chăn nuôi trâu thương phẩm, không muốn chỉ dừng lại chăn nuôi ở quy mô nhỏ lẻ nên Anh Lê Văn Thứ ở thôn Liên Nghĩa, xã Vinh Quang, huyện Chiêm Hóa, Tuyên Quang đã vận động người dân chăn nuôi trâu trong khu vực thành lập hợp tác xã. Hợp tác xã Nông nghiệp và dịch vụ Tiến Quang được Phòng Kế hoạch - Tài chính huyện Chiêm Hóa cấp Giấy chứng nhận đăng ký số 5000843538 ngày 29/9/2017 với nhiều ngành nghề, nhằm đáp ứng mục tiêu khép kín từ chăn nuôi, sản xuất, chế biến và tiêu thụ thực phẩm sạch, trong đó có thịt trâu khô trên địa bàn huyện Chiêm Hóa. Ngay sau khi thành lập Hợp tác xã đã chính thức hoạt động và thực hiện tổ chức chăn nuôi trâu thương phẩm. Hiện nay Hợp tác xã đã liên kết với 20 hộ dân chăn nuôi và tiêu thụ trâu thương phẩm với quy mô chăn nuôi khoảng 240 con/lứa, sản lượng đạt khoảng 300 tấn/năm.

Chăn nuôi trâu thương phẩm tại Hợp tác xã Nông nghiệp và dịch vụ Tiến Quang

Đến năm 2020, sau khi xây dựng được vùng nguyên liệu ổn định Hợp tác xã bắt đầu tổ chức chế biến và sản xuất thịt trâu khô mang thương hiệu Thịt trâu khô Tiến Quang. Hợp tác xã đã xây dựng khu vực sản xuất, kinh doanh có diện tích trên 2.000 m² (trong đó chia ra khu vực tiếp nhận nguyên liệu, khu vực sản xuất, chế biến, khu vực đóng gói thành phẩm; khu vực kho bảo quản sản phẩm phẩm...) và trang bị lò sấy thực phẩm, máy hút chân không... với công suất chế biết đạt khoảng 1.000 kg thịt trâu khô/năm. Hiện nay Hợp tác xã đã được Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Chiêm Hóa cấp Giấy Chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm. Năm 2021, Hợp tác xã đã sản xuất được 300 kg thịt trâu khô, sản phẩm sản xuất ra được cung ứng tại thị trường trong tỉnh và các tỉnh lân cận như Hà Giang, Vĩnh Phúc, Hà Nội... Việc chế biến thịt trâu khô của Hợp tác xã đã tạo công ăn việc làm cho các thành viên của hợp tác xã và bà con nông dân, phát huy tiềm năng phát triển của vùng nguyên liệu sẵn có, gia tăng giá trị sản phẩm chăn nuôi và sinh kế cho bà con nông dân tại địa phương.

Trao đổi với chúng tôi anh Lê Văn Thứ chia sẻ: Thịt trâu khô Tiến Quang được làm từ các nguyên liệu thịt của những con trâu mang thương hiệu Trâu Chiêm Hóa, nổi tiếng với tầm vóc to khỏe, thịt ngon, trọng lượng trâu lớn. Khi chế biến thịt trâu khô, hợp tác xã chỉ chọn những con trâu khỏe mạnh làm thịt và chỉ lấy phần thịt nạc ngon nhất để chế biến. Cách chế biến vẫn giữ nguyên nét truyền thống của bà con vùng cao kết hợp với những bí quyết phối trộn gia vị tinh hoa từ tự nhiên của núi rừng đã làm nên sản phẩm đặc thù của Thịt trâu khô Tiến Quang. Miếng thịt trâu khô thành phẩm có màu sẫm cánh gián, gia vị và khói bếp thẩm thấu đều vào từng thớ thịt. Khi ăn, xé thịt ra bên trong thịt có màu đỏ tự nhiên, đặm vị ngọt ngọt, dai dai của thịt trâu, cay cay và đậm đà của gia vị, thơm thơm và ấm nồng khói bếp... Ưu điểm của Thịt trâu khô Tiến Quang chính là ngoài hương vị thơm ngon nhưng không hề chứa chất bảo quản nên khi ăn sẽ rất đảm bảo cho sức khỏe người dùng.

Sản phẩm Thịt trâu khô Tiến Quang

Để sản phẩm Thịt trâu khô Tiến Quang được nhiều người tiêu dùng biết đến, Hợp tác xã đã hoàn thiện hồ sơ trình Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu hàng hóa. Ngày 04 tháng 10 năm 2020, sản phẩm Thịt Trâu khô Tiến Quang của Hợp tác xã Nông nghiệp và dịch vụ Tiến Quang đã được Cục Sở hữu Trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu số 398701.  Trong năm 2021, Hợp tác xã sẽ tập trung đẩy mạnh và phát triển thương hiệu sản phẩm, trong đó tập trung thực hiện tiêu chuẩn hóa sản phẩm đạt theo Bộ Tiêu chí đánh giá, phân hạng sản phẩm Chương OCOP và tham gia đánh giá, phân hạng công nhận sản phẩm OCOP năm 2021. Trong thời gian tới Hợp tác xã sẽ từng bước thực hiện các giải pháp để đưa sản phẩm Thịt trâu khô Tiến Quang phát triển mạnh mẽ trong và ngoài tỉnh.

Nếu có dịp đến với Tuyên Quang du khách đừng quên thưởng thức món ăn đặc biệt này. Sản phẩm được đóng gói bao bì và bảo quản trong nhiệt độ phù hợp. Ngoài ra mỗi thành phẩm được dán tem của Hợp tác xã để làm nổi bật thương hiệu của Hợp tác xã nói riêng và thương hiệu Trâu Chiêm Hoá nói chung.